In de zomer en de herfst van 2021 werden gedurende een periode van 4 maanden metingen uitgevoerd op twee verschillende locaties op het voormalige asbeststort te Boom.

VITO maakte in opdracht van De Vlaamse Waterweg deze eindrapportering van een 4 maanden durende meetcampagne. De rapportering omvat een beschrijving van de meetopzet en analyses, een overzicht van de resultaten van dit onderzoek, en een interpretatie van de resultaten en conclusies.

De monitoring werd continu uitgevoerd gedurende vier maanden. Van de bemonsterde filters werden er een aantal (14) geselecteerd met een worst-case benadering.

Op geen enkele van de 14 geselecteerde filters werd asbest aangetroffen. De asbestconcentratie ligt voor alle filters beneden de detectielimiet van de meetmethode (< 20 v/m³).

Het volledige rapport kan je hier raadplegen.

In Museum Rupelklei kan je terecht voor het boeiende verhaal en de bewogen geschiedenis van de kleiputten. In dit filmpje vertellen Edward en Edmond, beheerders van het museum, er alles over.

Zag je onze nieuwe borden al? Ze bevatten naast de belangrijkste reglementen voor de kleiputten een QR-code met een link naar het volledige gebiedsreglement. Je kan dit ook hier raadplegen.

De minerale laag garandeert de lange termijn isolatie van het afval omdat klei niet biologisch of chemisch afbreekt.

Klei (of een kleimat) kan wel fysisch (reversibel of irreversibel) degraderen:

Daarom wordt er bovenop de klei nog een HDPE folie voorzien, met bijkomende deklagen.
Deze folie zal de onderliggende klei beschermen tegen uitdroging en Ca invloeden en zal tevens zelf een uitstekende extra waterdichtheid opleveren.

In ideale omstandigheden zou een HDPE folie het tot 500 jaar kunnen uithouden (men kan dit in labo bij hogere temperaturen simuleren) om dan ten onder te gaan aan oxydatieverschijnselen (te vergelijken met een oude elastiek die compleet  verkruimelt).
Om oxidatie te beperken moet de folie daarom bedekt worden met grond (tegen oxidatie door UV en IR licht). Om die reden wordt ook anti-oxidant toegevoegd (carbon black), wat de kleur van de folie verklaart.
Vaak treden er reeds veel vroeger andere degradatiefenomenen op in de folie, namelijk “creep” en “stress crack”. Deze zijn gerelateerd aan de kwaliteit van de folie en de spanning/trek die de folie ondervindt in de toepassing.
Dit is dan ook de belangrijkste reden waarom het design zo belangrijk is.
De folie is zo ontworpen dat er maximaal een rekking van 3 % optreedt, om de creep en stress crack te beperken en de levensduur van de folie (en dus klei) te verlengen.

Wil je graag alle posters met informatie van op de infomarkten nog eens bekijken? Dat kan hier.

Posters:

Procedure vergunningsaanvraag
Ontbossing en boscompensatie
Maatregelen voor een geslaagd bos
Landschapsontwerp plan 1
Landschapsontwerp plan 2
Batneec en afdekmethode
Het MER (milieu effecten rapport)
Milderende maatregelen 1
Milderende maatregelen 2
Voorlopige maatregelen asbeststort
Huidige natuurwaarde
Projecten voor water en natuur 1
Projecten voor water en natuur 2
Co2 compensatie
Oordeelkundig gebruik Oosterweel geolagen

Plannen:

Dwarsprofielen fietspad
Aanduiding boringen en sonderingen
Dwarsprofielen werfweg
Lengteprofielen fietspad en werfweg
Ontwerp fietspad en werfweg
Dwarsdoorsnede gebied

We spraken afgelopen maanden met mensen die de kleiputten kennen als hun broekzak. Onze cameraman en reporter vroegen hen of ze iets wilden vertellen over 'hun' kleiputten. Deze twee heren kan je er alleszins tegenkomen, en hun 2 collega's ook: het zijn de bijzondere veldwachters Marc en Dominic. Kijk en luister naar hun verhaal.

De Vlaamse administratie vraagt bijkomende technische informatie en heeft verschillende aanvullingen gevraagd bij ons dossier. We moeten dit nu vervolledigen uiterlijk tegen 29/11/2021. Het openbaar onderzoek kan sowieso maar starten na de beslissing tot ontvankelijkheid en volledigheid. Het ziet ernaar uit dat die beslissing maar in de maand november zal vallen.

De infomarkten van 11 en 12 oktober gaan gewoon door. We willen jullie graag op de hoogte houden van de inhoud van deze vergunningsaanvrag. Inschrijven kan nog tot 11/10 via deze link. Kies een dag en een tijdslot. Klik op 'Infomarkt omgevingsvergunning voor de kleiputten' onderaan de lijst.

Bekijk hier de brief die we hierover ontvingen.

Op 29 september kwam de Stuurgroep voor de 29 ste keer samen. Het ontwerpverslag van deze vergadering kan je hier lezen.
De presentatie (PowerPoint) van de stuurgroepvergadering kan je hier downloaden.

Naar aanleiding van de bovengemiddelde regenval in de maanden juli-augustus 2021, werd een controle van de site uitgevoerd. De stortplaats zelf en de omheining omheen de site werden gecontroleerd door De Vlaamse Waterweg. 

Vaststellingen:

Asbestluchtmetingen zomercampagne (VITO)

Het volledige verslag kan je hier nalezen.

Groot nieuws!
Alweer een belangrijke mijlpaal in de sanering van het kleiputtengebied: we hebben de omgevingsvergunningsaanvraag (OVA) op 2 september ingediend. De Vlaamse administratie gaat nu na of het dossier volledig en ontvankelijk is. Ze heeft hiervoor maximaal 30 dagen de tijd.
Bij een positieve beslissing start het openbaar onderzoek en (pas dan) is het dossier raadpleegbaar op het omgevingsloket. Gedurende het openbaar onderzoek kan je binnen een termijn van 30 dagen bezwaar indienen.

Op 11 en 12 oktober organiseren we een infomarkt in congrescentrum De Pitte waar je bij alle deelnemende partners en experten van de studiebureaus vragen kan stellen over het project. Je kan er informatie inwinnen over hoe je bezwaar kan indienen. Wie dat wenst kan nu ook al vragen indienen via contact@kleiputten.be. Zo kunnen we je op de infomarkt vlot en volledig informeren.

Hier kan je inschrijven voor de infomarkt, kies uit de lijst onderaan 'Infomarkt omgevingsvergunning voor de kleiputten':

Reserveer nu

Zolang de Vlaamse administratie de OVA nog niet ontvankelijk heeft verklaard, kunnen we de inhoud ervan nog niet bekend maken. Van zodra het dossier ontvankelijk is verklaard, zullen we op deze site de meest relevante documenten en rapporten publiceren en wordt het ook raadpleegbaar op het omgevingsloket.

Houd ook zeker onze Facebookpagina in de gaten als je er snel bij wilt zijn!

Het transport van gronden naar de kleiputten per schip en de losactiviteiten veroorzaken stikstofemissies. Om te beantwoorden aan de ministeriële instructie bij het recente stikstofarrest (KZD-13620) gaven de grondeigenaars studiebureau Arcadis de opdracht om de omvang te evalueren van de stikstofemissies en de hieraan gerelateerde vermestende en verzurende deposities op natuurgebieden langs het aanvoertraject en ter hoogte van de projectsite te Rumst.

Besluit van het rapport:

Op basis van de bekomen resultaten kan besloten worden dat het project niet zal leiden tot observeerbare effecten in het kleiputtengebied of elders. De verwachte deposities zijn zodanig laag dat deze in situ niet kunnen geobserveerd worden of kunnen leiden tot aantoonbare effecten (bv. veranderingen in vegetaties). Voor alle vegetaties in de onderzochte gebieden kan besloten worden dat de bijkomende vermestende depositie veel minder dan 1% van de kritische depositiewaarde zal bedragen.
Voor de verzurende deposities kunnen dezelfde conclusies getrokken worden, omdat vermesting en verzuring voor NOx deposities in verband staan met elkaar, evenals de kritische depositiewaarden voor de habitats.
Mogelijke vermestende en verzurende effecten ten gevolge van het project kunnen bijgevolg uitgesloten worden.

Het volledige stikstofrapport kan je hier lezen.
Het zal, naast de andere studies, onderdeel uitmaken van de omgevingsvergunning.

Studiebureau IMDC maakte een rapport m.b.t. de waterhuishouding in de kleiputten en de aan te leggen ecocorridor. 

Experten onderzochten de huidige hydrologische situatie en schreven aanbevelingen en berekeningen voor het nieuwe landschapsontwerp. Dit rapport wordt bij de omgevingsvergunningsaanvraag gevoegd.

Voor de samenvatting, klik hier.
Het volledige rapport kan je hier raadplegen.

Op 30 juni kwam de Stuurgroep voor de 28 ste keer samen, zoals de coronamaatregelen het voorschreven nog steeds virtueel. Het verslag van deze vergadering kan je hier lezen.
De presentatie (PowerPoint) van de stuurgroepvergadering kan je hier downloaden.

Het provincieraadslid Louis Schoofs diende onderstaande interpellatie in voor de provincieraad van 24 juni 2021:

Tijdens de graafwerken voor de Oosterweelverbinding is vorige week formeel aan het licht gekomen dat in de site in Zwijndrecht te hoge PFOS-concentraties in de grond zitten afkomstig van 3M fabriek. PFOS wordt omschreven als zeer giftig en op termijn kankerverwekkend. De bezorgdheid om de volksgezondheid is essentieel en de verontwaardiging dat deze vervuiling zo lange tijd geminimaliseerd is, is groot. Voor de sanering van de storten in de kleiputten en de opvulling van deze kleiputten is immers overeengekomen dat Oosterweelgronden zullen aangevoerd worden. De gronden die toegevoerd worden zouden niet van de 3M site komen, maar van andere plaatsen. Ik verwijs naar de verenigde raadscommissie van 18 maart dit jaar. (nvdr: zie kaartje hierboven voor de locaties van de gronden die naar de kleiputten zouden kunnen komen)

De inwoners rondom de kleiputten zijn op het vlak van stortgeschiedenis in het verleden te veel genegeerd geweest om dit zo maar te laten passeren. Het wantrouwen is begrijpbaar en terecht. Een noodzakelijke sanering van het gebied met zuivere grond is het minste wat de omgeving kan verwachten.

Daarom deze uitdrukkelijke vragen aan de deputatie.

Op 26 mei voerde een bodemsaneringsdeskundige van het bureau Talboom samen met De Vlaamse Waterweg opnieuw een inspectie uit van het asbeststort en de voorzorgsmaatregelen die er door OVAM werden opgelegd. Over het algemeen was deze inspectie positief te noemen. De afdeklagen en beschermingsfolies bleken op alle plekken intact en de bijkomende afdek en houtschilfers die werden geplaatst in januari houden mogelijke erosie van de afdeklagen bovenop het stort goed tegen.
Minpunt van deze inspectie was dat de prikkeldraad op de omheining tussen het asbeststort en het huisvuilstort opnieuw over een paar honderd meter werd verwijderd, dit terwijl ze dit jaar nog op deze plek volledig werd vernieuwd. Daarnaast werden op enkele plaatsen sporen gevonden van betreding van de stortplaats. De aangebrachte beschadigingen worden zo snel mogelijk hersteld.

Er werd een uitgebreid verslag opgemaakt van deze terreininspectie. Je kan het hier downloaden.

In de lente vanaf april komen de oeverzwaluwen vanuit Afrika aangevlogen in Terhagen. Ze bouwen er hun nestgangen in de steile wand van de kleigroeve Wienerberger. Erik De Keersmaeker van Natuurpunt Rupelstreek neemt ons mee naar een uitkijkpunt in het natuurgebied vanwaar je de vogels mooi kan spotten. Bekijk hier de korte reportage gemaakt door Dirk Cleiren van POM Antwerpen.

Het gebied van de kleiputten Terhagen in Boom en Rumst is voorbehouden voor een golfterrein. Met de opmaak van het Provinciaal Ruimtelijk uitvoeringsplan (PRUP) Groengebied Terhagen Boom zorgt de provincie Antwerpen ervoor dat het een groen gebied kan blijven, met een stukje voor lokale recreatie. Van 14 juni tot en met 12 augustus 2021 kan iedereen zijn of haar mening geven over de eerste documenten bij de opmaak van het PRUP.

Tijdens het participatietraject in 2018, over de eindinrichting na de sanering, verzamelde de provincie Antwerpen heel wat suggesties en bedenkingen over hoe het gebied van de kleiputten er in de toekomst kan uitzien. De omwonenden en de overheden kwamen overeen dat het gebied groen én voor iedereen toegankelijk moet blijven. Sinds 1998 is het een zone bestemd voor golf, wat dus niet meer strookt met de huidige visie. Om de bestemming te wijzigen, maakt de provincie Antwerpen het Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan of PRUP Groengebied Terhagen Boom op. De eerste documenten, de start- en procesnota, zijn klaar. Daarin staat wat de provincie Antwerpen met het PRUP wil bereiken en hoe ze het PRUP opmaakt.

Luk Lemmens, gedeputeerde bij de provincie Antwerpen en bevoegd voor Ruimtelijke Ordening, licht toe:
“We komen tegemoet aan de oproep om het gebied groen en  toegankelijk te houden. We schrappen de mogelijkheid om een golfterrein aan te leggen. We laten uitdrukkelijk geen camping en geen grootschalige hoogdynamische recreatie toe. Wat wel kan, is uitrusting in functie van wandelen, fietsen, spelen en natuurbeleving, bijvoorbeeld picknicktafels of een infobord. Aan de Kapelstraat voorzien we een kleine zone voor lokale recreatie, bijvoorbeeld als nieuwe locatie voor de visclub of een jeugdvereniging. Die locatie is bewust gekozen omdat je die bereikt zonder door het bos te rijden. We zetten in dit PRUP volop in op natuurbeleving in het groengebied.”

Hoe je mening geven?

Tijdens de publieke raadpleging, die loopt van 14 juni tot en met 12 augustus 2021, kan iedereen zijn of haar mening over de start- en procesnota van het PRUP Groengebied Terhagen Boom geven.
“We organiseren ook een infomarkt op woensdag 23 en donderdag 24 juni 2021. Je leest daar op posters een samenvatting van de nota’s en je kunt nadien vragen stellen aan de projectmedewerkers”, gaat Luk Lemmens verder. “Om de infomarkt te bezoeken, moet je op voorhand een tijdslot reserveren.”

Volgende stappen

Tegelijkertijd met de publieke raadpleging vraagt de provincie Antwerpen het advies van de betrokken gemeenten en verschillende instanties. Die adviezen voegt ze samen met de reacties uit de publieke raadpleging, en gebruikt ze om de startnota verder uit te werken tot een scopingnota. Later, in de fase van het ontwerp-PRUP kun je via een openbaar onderzoek opnieuw je mening geven over het concreet uitgewerkte plan. Pas daarna komt de provincie Antwerpen tot een definitief PRUP dat de voorschriften voor toekomstige omgevingsvergunningen bepaalt.

Blijf je graag op de hoogte over de opmaak van het PRUP Groengebied Terhagen Boom? Raadpleeg dan regelmatig de website van de provincie Antwerpen: www.provincieantwerpen.be/GroengebiedTerhagenBoom.

Bodemsanering

Het PRUP gaat niet over de noodzakelijke bodemsanering van de kleiputten. Het gaat over de bestemming en de functie van het gebied: waarvoor en op welke manier mag het gebruikt worden. De Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) Antwerpen coördineert de bodemsanering. Binnen het gebied liggen meerdere te saneren zones waaronder het voormalige huisvuilstort van de stad Antwerpen en het voormalig asbeststort van Ethernit. De nodige vergunningen voor de sanering en het daaropvolgende landschapsherstel zullen in de loop van 2021 aangevraagd worden: vooreerst een omgevingsvergunning en daarop volgend het bodemsaneringsproject (BSP). Infomomenten en publieke raadpleging hierrond volgen later dit jaar en in de loop van volgend jaar. Meer informatie over de sanering vind je op www.kleiputtenterhagen.be.

PRAKTISCHE INFO

PUBLIEKE RAADPLEGING

Wanneer? Van 14 juni tot en met 12 augustus 2021.

Waarover? Start- en procesnota, beschikbaar op www.provincieantwerpen.be/GroengebiedTerhagenBoom en op deze locaties:

Ø  provincie Antwerpen, dienst Ruimtelijke Planning, Koningin Elisabethlei 22 te 2018 Antwerpen (tel. 03 240 66 23);

Ø  gemeentebestuur van Boom, dienst Omgeving, Antwerpsestraat 44, 2850 Boom (tel. 03 880 18 50);

Ø  gemeentebestuur Rumst, dienst Omgeving, Koningin Astridplein 12, 2840 Rumst (tel. 03 880 00 60).

Hoe reageren? Schriftelijk van 14 juni tot en met 12 augustus 2021 op één van de volgende manieren:

Ø  Per e-mail aan ruimte@provincieantwerpen.be;

Ø  Online op www.provincieantwerpen.be/GroengebiedTerhagenBoom;

Ø  Per brief (aangetekend verzenden of tegen ontvangstbewijs afgeven) aan:

o   provincie Antwerpen, Koningin Elisabethlei 22, 2018 Antwerpen;

o   gemeentebestuur Boom, dienst Omgeving, Antwerpsestraat 44, 2850 Boom;

o   gemeentebestuur van Rumst, dienst Omgeving, Koningin Astridplein 12, 2840 Rumst;

Ø  Tegen ontvangstbewijs afgeven op de infomarkten van 23 en 24 juni 2021.

INFOMARKT

Wanneer? op woensdag 23 en donderdag 24 juni 2021

Hoe bezoeken? Door op voorhand een tijdslot te reserveren: online op www.provincieantwerpen.be/GroengebiedTerhagenBoom, telefonisch op 03 240 66 23 of per e-mail aan ruimte@provincieantwerpen.be

Waar? Sporthal Braxgata, Kapelstraat 145, 2850 Boom

Meer info:
www.provincieantwerpen.be/GroengebiedTerhagenBoom

(foto: Wandelaars in het gebied - Copyright: Provincie Antwerpen)

Op 28 april kwam de Stuurgroep voor de 27 ste keer samen. Het verslag van deze vergadering kan je hier lezen.
Ook besproken op de stuurgroep:

De presentatie (PowerPoint) van de stuurgroepvergadering kan je hier downloaden.

Ondersteund door een procesbegeleider gaan de gemeenten Boom en Rumst, het provinciebestuur, Wienerberger, Tomorrowland, Natuurpunt en Agentschap Natuur en Bos een belangrijke uitdaging aan. Hoe kan je in het kleiputtengebied en omgeving de uitbreidende kleiontginning, de garantie voor campingfaciliteiten voor Tomorrowland en het behoud van natuur en zeldzame diersoorten met elkaar verzoenen? Bekijk de uitdagingen en mogelijke oplossingen in deze presentatie. 
Deze oefening heeft geen betrekking op de kleiputten van Terhagen, maar omdat het gaat over aanpalende gebieden, houden we jullie graag op de hoogte.

Op 26 april kon je in zowat alle Vlaamse kranten en op de site van Knack een artikel lezen met daarin een terechte waarschuwing voor PFOS in de gronden die op Linkeroever worden opgegraven bij de aanleg van het Oosterweeltracé. De gronden die in aanmerking komen voor de sanering en het landschapsherstel van de kleiputten in Terhagen en Boom situeren zich op de locaties op het kaartje. Vanop Linkeroever komen geen gronden naar Rumst en Boom. Meer nog, de met PFOS vervuilde gronden worden ook nergens anders heen getransporteerd. Lantis verzekert dat de vervuilde gronden binnen het projectgebied Oosterweel blijven. 
Lees er alles over op de site van het Oosterweelproject.

In het stofrapport, een studie die moet toegevoegd worden bij de aanvraag van een omgevingsvergunning, onderzoekt EDW Services bvba de te verwachten verstuiving van stof voor de diverse ingrepen en situaties: ontbossen, houtafvoer, toestand voor afdekking, aanvoer materiaal, aanvoer en overslag gronden per schip en dumper, natransport per dumper, eventuele tijdelijke opslag van gronden, definitieve gronden voor begroeiing. Het stofrapport onderzoekt zowel de saneringsfase, als het landschapsherstel.
Het volledige stofrapport vind je hier, de bijlagen, met o.a. een overzicht van BBT (best beschikbare technieken) en maatregelen die genomen kunnen worden om stofemissies te voorkomen en te beperken, vind je hier.

Op 11 en 12 maart waaide storm Evert over de kleiputten. Op 15 maart vond er een terreincontrole door De Vlaamse Waterweg plaats. 

Conclusies:

Omheining:

De herstelling van de omheining wordt ingepland.
Er werden prijzen opgevraagd voor extra luchtmetingen tijdens de zomermaanden.

Op 24 maart kwam de Stuurgroep voor de 26 ste keer samen. Het ontwerpverslag van deze vergadering kan je hier lezen.