Het projectgebied
De kleiputten van Terhagen te Rumst en Boom vormen een spontaan ontwikkeld, groen gebied. Het gebied was lange tijd in gebruik als kleiontginningsgebied. Daarna werd het gebruikt als stortplaats voor huisvuil en asbest (zie ook: waarom saneren?). Vanaf de jaren ‘80 stopte het storten en nam de natuur stelselmatig het terrein in.
Het gebied wordt begrensd door de Kapelstraat en de dorpskern van Terhagen (gemeente Rumst) ten zuiden, de Bosstraat (gemeente Boom) ten westen en de Hoogstraat & Keibrekerspad (gemeente Rumst) ten oosten. Op de interactieve kaart zie je de begrenzing van het projectgebied in detail. Opgelet: als je inzoomt liggen een aantal tuinen aan de wijk Bosstraat in het projectgebied. Het project heeft geen plannen met deze tuinen, deze blijven onveranderd in gebruik door de bewoners.
Historiek
Historische kaarten tonen dat reeds in de negentiende eeuw klei werd gewonnen in dit gebied. Er werd actief klei ontgonnen tot 2003. Het terrein is gevormd door verschillende manieren van kleiontginning in het verleden, van handmatig tot geïndustrialiseerd. De verschillende dieptes van de kleiontginning vormen het karakteristieke landschap met grote reliëfverschillen.
In 1976 is het ontginningsfront verder naar het noorden opgeschoven. Centraal in de groeve komen enkele diepe ontginningen voor. In de oostelijke diepe ontginningszone zijn de huidige (vis)vijvers herkenbaar. Op de figuren hierboven is te zien dat door Eternit onderaan het talud gestort werd. De toegangsweg die de Kapelstraat met het stort verbindt is duidelijk waarneembaar. Het oostelijk en zuidoostelijk gedeelte van de kleigroeve werd opgehoogd met zandige sedimenten die vrijkwamen tijdens de aanleg van de roeiwedstrijdbaan Hazewinkel te Willebroek.
Het kleiontginningsfront trok steeds noordelijker en de vrijgekomen ruimte werd vanaf de jaren ’70 gebruikt als stortplaats voor asbest door Eternit nv. Deze stortactiviteiten zijn doorgegaan tot 1983.
Sinds juni 1973 werd op het terrein een stortplaats voor verkleinde huishoudelijke afvalstoffen uitgebaat door de stad Antwerpen. In juli 1983 kreeg de Stad Antwerpen geen vergunning meer voor deze stortplaats. In deze periode van 10 jaar werd in totaal ongeveer 1.200.000 m³ afval geborgen.
Huidig gebruik
Centraal in het gebied is de visclub ‘De Lustige Vissers’ gevestigd. Zij hebben een kantine en een parking op hun terrein en bereiken de visvijver via de Hoogstraat. De visvijver grenst rechtstreeks aan het huisvuilstort.
Wandelaars, met of zonder hond, gebruiken de paden die door het gebied kronkelen. Het natuurlijke karakter vormt daarvoor een belangrijke aantrekkingskracht. Via de wandelknooppunten is het gebied ook verbonden met een ruimere recreatieve structuur in de Rupelstreek
Door de reliëfverschillen is het gebied ook uitdagend voor mountainbikers. Een aantal mountainbikers bracht zelf paden en bewegwijzering aan.
Fietsers gebruiken de trage weg ‘Keibrekerspad’ tussen de dorpskernen van Terhagen en Reet. Deze route is momenteel niet opgenomen in het netwerk van fietsknooppunten.
Natuur
De natuur in het gebied wordt gekenmerkt door de spontane ontwikkeling na stopzetting van de ontginnings- en stortactiviteiten. Het resultaat is een afwisseling van ruigtes en pioniersbossen. Er is een relatief grote aanwezigheid van water. Dit trekt ook allerlei vogelsoorten en libellen aan. De natuur in het gebied is uitgebreid in kaart gebracht door INBO in het “Natuurontwikkelingsplan voor het kleiontginningsgebied te Boom – Rumst (Rupelstreek)” (2012, Guy Laurijssens & Geert De Blust).
Omgeving
In de nabijheid van het gebied zijn een aantal elementen die mee een rol kunnen spelen in de toekomst van het gebied:
- De Rupel als blauwe ader door de streek
- De Schorre ten westen
- Het gebied van Natuurpunt ten oosten
- De huidige kleiontginning door Wienerberger
- De watertoren in Rumst
- De kernen van Reet, Terhagen (Rumst) en wijk Hoek-Bosstraat (Boom)